Knotbomen
Knotbomen zijn een stukje cultuurhistorisch erfgoed. Op school kunnen leerlingen meehelpen deze waardevolle landschapselementen mee in stand te houden.
Hoe pak je dat aan?
De wilg is de bekendste knotboom, maar ook eiken, essen, haagbeuken, enz. kan je knotten. Knotten doe je door de stam op een bepaalde hoogte af te zagen. Dat gebeurt vaak op 2 meter hoogte, maar het kan natuurlijk ook op een kindvriendelijkere hoogte. Op de ingekorte stam zal een “pruik” van nieuwe takken groeien, die om de 3 tot 12 jaar afgezaagd worden. Hierdoor ontstaat een bolvormige verdikking op de stam, de knot. Knotten doe je in de wintermaanden, maar niet als het vriest.
Wilgen zijn dankbare knotbomen omdat ze makkelijk en snel groeien (tenminste op wat nattere grond) en knotten goed verdragen. Om de 3 jaar mag je wilgen al knotten. Dat kan perfect samen met (oudere) leerlingen met handzaagjes. Met de kleinere, buigzame takken kunnen de kinderen bv. natuurlijke afboordingen maken rond perken, moestuinvakken of boomspiegels. Ze kunnen er ook hogere vlechtwanden of andere kunstwerkjes mee maken. Grotere takken kunnen worden gebruikt om kampen te bouwen.
Online vind je veel info over knotbomen, maar het kan geen kwaad een specialist te raadplegen. Een specialist helpt je met je keuze voor het wat, waar en hoe planten en helpt je op weg met het knotbeheer.
Educatief gebruik
Knotten is een haalbare vorm van educatief beheer. Met vlechtwerk in de schooltuin kunnen de leerlingen zich creatief uitleven. Of ze kunnen het knothout gebruiken als oneindige grondstof voor hun kampen. Oudere knotbomen kan je bestuderen als biotoop op zich. Of onderzoek eens het (lokaal) cultuurhistorisch gebruik van het knotten.
Biodiversiteit
In en op een knotboom huist een rijk insectenleven. Ook korstmossen, paddenstoelen, mossen en andere planten vinden er een groeiplaats. Knotbomen rotten makkelijk in en krijgen holten waarin vogels en vleermuizen zich thuis voelen. Het steenuiltje is een bekende knotboomlover. En in het vroege voorjaar vinden bijen hun eerste stuifmeel in de katjes van knotwilgen.
En wat met de veiligheid
Handmatig takken zagen in educatief beheer kan perfect met oudere kinderen. Goede instructies en begeleiding zijn natuurlijk wel belangrijk.
Laat je je graag begeleiden? Het project educatief natuurbeheer van Natuurpunt helpt je op weg met de nodige know how.
Doe mee
Samen zetten we onze schouders onder een groene en duurzame provincie.
