Hagen, heggen en houtkanten

Hagen, heggen en houtkanten zorgen voor een groene, natuurlijke afscherming. Ze filteren de lucht, verzachten het uitzicht en bufferen het geluid.

Bovendien kunnen ze voedsel & schuilplaats bieden voor dieren, al zijn er gradaties. Zo bestaat een haag meestal uit één plantensoort en wordt die meestal strak geschoren. Zo’n strak beheer kan nodig zijn in een tuin waar minder ruimte is, maar dit is ook erg monotoon en steriel.

Natuurlijke hagen zijn gemengd (met verschillende inheemse soorten) en worden pas gesnoeid na bloei en/of vruchtzetting. Ze worden ook niet zo vaak en niet zo strak gesnoeid. Een heg is een dichte rij struiken die maar om de 2 jaar of minder vaak losjes wordt bijgeknipt. Een heg biedt meer ruimte en structuur voor dieren (en spelende kinderen). Een houtkant is een zoom bomen of struiken die al snel 5 meter breed wordt en waarop hakhoutbeheer kan worden toegepast, net zoals bij een speelbosje. Deze laatste 2 groenvormen vragen minder snoeiwerk dan een haag, maar ze nemen wel wat meer ruimte in. Maar die ruimte is er vaak wel op een schooldomein. En dat leerrijk snoeiwerk kan je perfect samen met de leerlingen doen.

Meestal is er al een monotone haag om van te vertrekken. Die kan je omvormen tot een natuurlijke haag of heg. Vraag advies over wat en hoe aanplanten aan een professional en geef nieuwe aanplantingen voldoende water in droge periodes. Laat je ook voor het beheer adviseren door een professional. Snoeien na het bloeien is een belangrijke regel voor ecologisch beheer.

Doe aanplanting en beheer in elk geval samen met de leerlingen. Zo voelen zij zich medeverantwoordelijk en leren ze er wat van.

Als er gespeeld mag worden tussen en onder hagen, heggen & houtkanten, worden jonge aanplantingen de eerste jaren best afgeschermd.

De educatieve mogelijkheden zijn groot:

• voer een biotoopstudie uit, vang en determineer kriebelbeestjes of determineer de planten
• observeer en geniet van vlinders, bijen en andere bezoekende bestuivers
• denk ook aan educatief beheer
• onderzoek de cultuurhistorische functie van deze landschapselementen

In de inspiratiefiche "Kies voor bloemen" vind je nog meer tips die ook toepasbaar zijn voor hagen, heggen en houtkanten.

Alleen al het aanplanten van inheemse bomen en struiken is winst voor de biodiversiteit. Maar ecologisch beheerde en structuurrijke hagen, heggen en houtkanten kunnen bovendien voedsel en schuilplaats bieden aan een hele voedselketen: van kleine kriebelbeestjes en bestuivende insecten tot broedende vogels en zelfs kleine zoogdieren zoals egeltjes.

Plantensoorten met doornen kunnen dienen als natuurlijke afscherming, maar vermijd ze als er ook gespeeld mag worden.

Giftige planten kunnen ook als ze niet gevaarlijk giftig zijn. In de risicoanalyse zijn niet alleen giftigheid, maar ook de blootstelling en de waarschijnlijkheid belangrijke factoren. Zo is de kans dat kleuters van rode besjes eten groter dan van bv. de bladeren.